ไพรเมต (Primate) คือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีทักษะและกระบวนการคิดที่เหนือล้ำกว่าสัตว์อื่นๆ ในโลกนี้นอกจากไพรเมตแล้วก็มีช้างและวาฬกับโลมาที่มีกระบวนการคิดซับซ้อนได้ ความฉลาดในการปรับตัวกับสภาพแวดล้อม การสื่อสาร และการเข้าสังคมของสัตว์ เป็นตัวช่วยให้ไพรเมตสามารถมีไลฟ์สไตล์แตกต่างกัน ว่าแต่ ใครละฉลาดที่สุดในบรรดาไพรเมต ?
มนุษย์ ?
ชิมแปนซี ?
หรือเป็นลิงคาปูชิน ?
• หากนับรวมไพรเมตทุกชนิด จะมีมนุษย์ ชิมแปนซี และโบโนโบ้ (ชิมแปนซีแคระ) ที่ขึ้นชื่อว่าเป็นไพรเมตที่ฉลาดที่สุดในโลก ถ้าตัดมนุษย์ออกก็เหลือแค่สองตัว ส่วนคาปูชินนั้นจะฉลาดที่สุดในบรรดา Monkey หรือพวกลิงมีหางทั้งหมด แต่ยังฉลาดเทียบลิงชิมแปนซีกับลิงอุรังอุตังไม่ได้ในเรื่องทักษะบางอย่างที่คาปูชินทำไม่ได้
• นักวิจัยมองว่า สมองของพวกไพรเมตทุกสปีชีส์มีหน่วยความจำและการตอบสนองสิ่งเร้าแตกต่างกัน พูดง่ายๆคือ ถ้านักวิจัยเอารูปดารา JAV ให้ชิมแปนซี และคาปูชินดูก็จะไม่เก็ทเท่ามนุษย์ที่ล้ำลึกถึงขนาดหน้าอกหรือหัวนม เพราะสมองนั้นจดจำสิ่งที่คุ้นเคยจากการแปรผลในระดับยีนเกี่ยวกับการประมวลผลแต่ละสปีชีส์ไม่เท่ากัน ดังนั้นสิ่งที่ชิมแปนซีเห็นรูปดาราก็จะมองว่าก็แค่มนุษย์หญิงไม่เห็นน่าสนใจเท่าชิมแปนซีสาววัยแก่ที่มีรอยตีนกาและหุ่นอวบอิ่มชวนเซ็กซี่ ส่วนคาปูชินก็จะมองว่า "อื้อก็มนุษย์นี่"
• มนุษย์ ชิมแปนซี และคาปูชิน เป็นไพรเมตที่มีสมองใหญ่เมื่อเทียบกับร่างกาย และมีระดับ EQ หรือความฉลาดทางอารมณ์ ของมนุษย์จะมีค่าเฉลี่ย 7.4-7.8 แต่ที่น่าสนใจก็คือ ค่าระดับความฉลาดทางอารมณ์ของลิงคาปูชินกลับมากกว่าชิมแปนซี โดยของคาปูชินเฉลี่ยอยู่ที่ 4.5 แต่ชิมแปนซีอยู่ประมาณ 2.0-2.49 ทว่าการสื่อความฉลาดทางอารมณ์ของลิงคาปูชินเป็นลักษณะการเข้าสังคมและการผูกมิตรกับสมาชิกในฝูง บางทีสนิทกับคนเลี้ยงด้วยเสมือนคนในครอบครัว
• งั้นที่กล่าวมาข้างต้น ชิมแปนซีก็ฉลาดน้อยกว่าคาปูชินน่ะสิ ? ช้าก่อน ความฉลาดของสัตว์ไม่ได้ตัดสินจากระดับ EQ แต่สัตว์จะใช้ความฉลาดได้เปรียบแตกต่างกัน รูปแบบสังคมที่ซับซ้อน แม้ตัวเลขจากนักวิจัยจะเป็นผลสรุป แต่เทียบเรื่องพฤติกรรมแล้ว ชิมแปนซีสื่ออารมณ์เศร้าได้มากกว่าคาปูชินอีก โดยชิมแปนซีมีอารมณ์เศร้าการจากไปของสมาชิกในฝูงที่เป็นแม่ พี่น้อง หรือสหายสนิทอีกด้วย
• ขณะที่คาปูชินนั้นด้วยความเป็นลิงมีหาง ทักษะการเรียนรู้ฉับไวเพื่อให้ได้สิ่งที่ปรารถนามากกว่าการคิดวางแผน ลิงคาปูชินสามารถรู้ภาษาคนหูหนวกได้ สามารถช่วยนำทางคนตาบอดเหมือนสุนัขนำทางได้ และยังเรียนรู้เรื่องการแลกเปลี่ยนสิ่งของและเซ็กส์ด้วยวัตถุเหมือนเงินตรา
• ท้ายสุด ไม่ว่าใครจะฉลาดที่สุด สำคัญคือสถานการณ์และการเรียนรู้ ชิมแปนซีอาจเสียเปรียบคาปูชินในบางสถานการณ์ แต่ขณะเดียวกัน ชิมแปนซีก็อาจได้เปรียบคาปูชินในสถานการณ์ที่ตัวเองได้เปรียบกว่า ดังนั้น ความฉลาดเป็นเรื่องการเรียนรู้ การแก้ปัญหา วางแผน การมีรูปแบบสังคม และอารมณ์ต่างๆมากกว่า
PIC CR. Myrtle Beach Safari
Reference
Primates of the World: An Illustrated Guide หนังสือโดย ฌ็อง-ฌัก เพตเตอร์
Thinking about Brain Size...
https://web.archive.org/.../serendip.../bb/kinser/Int3.html
HUMBOLDT’S WHITE-FRONTED CAPUCHIN by New England Primate Conservancy
https://neprimateconservancy.org/humboldts-white-fronted.../
Social Intelligence of White-faced Capuchins and Their Behaviors in Aiming for Alliances
https://www.jaguarrescue.foundation/.../SocialIntelligenc...
Genes Make Chimps Glad or Sad
https://www.science.org/.../genes-make-chimps-glad-or-sad