คุณสมบัติของการเป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ในถ้ำแสนมืดมิด
ถ้ำ เป็นสถานที่และชีวนิเวศที่น่าอัศจรรย์ แม้ถิ่นอาศัยแห่งนี้จะมืดมิดเพียงใด สัตว์ก็สามารถดำรงชีวิตได้เหมือนอาศัยอยู่โลกข้างนอกที่มีแสงสว่าง หลายคนจะจินตนาการว่า สัตว์ถ้ำเกือบทั้งหมดจะต้องตาบอดหรือไม่มีดวงตาเสมอ ความจริงแล้ว บรรดาสัตว์ที่อยู่ในถ้ำนั้นมีหลายรูปแบบและหลายหน้าตา ขึ้นอยู่กับสภาพความลึกของถ้ำนั่นเอง เรามาดูคุณสมบัติของสัตว์ถ้ำกันครับ
ประเภทสัตว์ถ้ำ
สัตว์ถ้ำนั้นจะแบ่งออกเป็นจำพวกการอยู่อาศัย 3 แบบครับ อาทิ
1.Troglobite : ผู้อาศัยถ้ำถาวร พวกนี้คือสัตว์ถ้ำของแท้ก็ว่าได้ เช่น ตัวโอล์ม (Olm) และปลาถ้ำตาบอด (Blind cave fish)
2.Troglophile : ผู้อาศัยถ้ำเป็นพื้นที่นอนหลับพักผ่อน มีประสาทสัมผัสการใช้ชีวิตในถ้ำได้ดี แต่หากินโลกภายนอกได้ เช่น แมงป่องแส้ และ งูกาบหมากหางนิล เป็นต้น
3.Trogloxene : ผู้เยี่ยมเยือนถ้ำแบบชั่วคราว ประสาทสัมผัสใช้ชีวิตในถ้ำต่ำ เช่น ค้างคาว และ หมี เป็นต้น
คุณสมบัติสัตว์ถ้ำ
คุณสมบัติการอยู่อาศัยในถ้ำนั้น สัตว์หลายชนิดมีวิวัฒนาการเพื่อปรับตัวใช้ชีวิต แม้ชั่วคราวก็มีเซ้นต์ในการอยู่อาศัยได้ คุณสมบัติมีดังนี้
1.เคลื่อนไหวช้า - การอยู่ถ้ำไม่จำเป็นต้องขยับตัวเยอะมาก เนื่องด้วยการขยับตัวนั้นเสี่ยงต่อการเสียพลังงานร่างกายไปแล้วทำให้หิวง่าย ดังนั้นการขยับตัวช้าจะช่วยรักษาพลังงานและสามารถไม่กินอาหารได้นานเป็นเดือนช่วงที่หาอาหารไม่ได้นั่นเอง
2.ไม่มีตาหรือตาหดลง - สัตว์ถ้ำหลายชนิดโดยเฉพาะพวก Troglobite จะวิวัฒนาการดวงตาหายไป เนื่องด้วยการใช้ชีวิตในถ้ำไม่อาศัยการมอง แต่อาศัยการใช้ประสาทสัมผัสต่างๆแทน ทั้งการรับรู้การสั่นไหว การดมกลิ่น และการรับรู้สนามแม่เหล็กและการใช้ตรวจจับด้วยกระแสไฟฟ้าได้
3.ไม่มีเม็ดสี - สัตว์ถ้ำหลายชนิดมักจะไม่มีเม็ดสีหรือสีดูขุ่นๆหมองๆ เนื่องด้วยการอยู่ในถ้ำไม่จำเป็นต้องทำตัวเด่นเกินไป เพื่อเลี่ยงการถูกจับตามองเห็น ดังนั้นสีซีดเหมือนวิญญาณคือหนทางที่ดีสุดในการอยู่ถ้ำ
4.มีอวัยวะที่ตรวจจับสัมผัสได้ - จะมีหนวดยาวแบบแมลงถ้ำ หรืออวัยวะพิเศษในร่างกายที่ทำให้รับรู้ภายในโลกอันมืดมิด ช่วยให้สัตว์นั้นๆสามารถปรับตัวได้ในโลกอันมืดมิด
ซึ่งที่กล่าวมาทั้ง 4 ประการนั้น ตัวโอล์ม (ตัวในภาพประกอบ) ผู้เป็นซาลาแมนเดอร์ถ้ำแห่งยุโรปตอนใต้คือสัตว์ที่มีคุณสมบัติการเป็นสัตว์ถ้ำทั้งหมดเลย ทั้งเคลื่อนไหวช้า ไม่มีดวงตา ไม่เม็ดสีจนตัวซีด และมีอวัยวะประสาทสัมผัสอย่างเหงือก ปลายเท้า และลำตัวในการรับรู้แรงสั่นไหวได้นั่นเอง
PIC CR. lucacavallari
Reference
The Dark!: Wild Life in the Mysterious World of Caves / Lindsey Leigh
How have animals living only in caves adapted?
https://oceanexplorer.noaa.gov/facts/cave-adapt.html
What Are The Adaptations In Cave-Dwelling Animals?