วิธีการเลี้ยงหนูไมค์
หนูไมค์คืออะไร
หนูไมค์/ไมซ์ หรือที่เรียกกันในต่างประเทศว่า fancy mice คือหนูในสปีชีส์ Mus musculus (หนูหริ่งบ้าน) ที่ถูกเพาะเลี้ยงและพัฒนาให้มีความเชื่อง มีลักษณะสีและขนที่หลากหลาย ในที่นี้ fancy ไม่ได้หมายถึงสีแปลกๆ แต่หมายถึงการเพาะเลี้ยงเพื่อให้ได้ลักษณะที่ต้องการสำหรับการประกวด
ในสมัยก่อนคนจะคุ้นตากับหนูสีขาวตาแดงเหมือนหนูในห้องทดลองและมักเป็นสัตว์เลี้ยงตัวแรกๆในวัยเด็ก ประเทศอังกฤษเป็นประเทศแรกที่เริ่มเพาะพันธุ์ fancy mice อย่างจริงจัง โดยเริ่มเพาะพันธุ์หนูที่มีสีต่างๆ มีตาสีดำ และลักษณะที่ต่างจากหนูเลี้ยง (pet mice) ทั่วไป ในปี1895 Walter Maxey ได้จัดตั้ง National Mouse Club (NMC) ซึ่งตั้งมาตรฐานฟอร์ม (conformation) และสีต่างๆ (variety) สำหรับการประกวด และออกแบบกรงประกวดที่เรียกว่า Maxey cage ที่ยังใช้จนทุกวันนี้ ต่อมา American Fancy Rat&Mouse association (AFRMA)ก็ถูกจัดตั้งขึ้นในสหรัฐอเมริกาในปี 1983
ในปัจจุบัน การประกวดหนูไมค์ก็ยังมีอยู่ในประเทศต่างๆ รวมถึงเพาะเป็นสัตว์เลี้ยง ในประเทศไทยหนูไมค์มักถูกเพาะพันธุ์ไว้เป็นอาหารสัตว์อื่นเช่นงู สัตว์เลื้อยคลานต่างๆ และนกนักล่า มีส่วนน้อยที่เพาะไว้เป็นสัตว์เลี้ยง
ลักษณะนิสัย
หนูไมค์เป็นสัตว์สังคม ในธรรมชาติจะอยู่เป็นฝูงโดยมีตัวผู้ 1 ตัวและตัวเมียหลายๆตัว แต่ละตัวจะช่วยกันหาอาหาร ทำรัง และช่วยกันเลี้ยงลูก ในที่เลี้ยงจะแนะนำให้เลี้ยงตัวเมียมากกว่า 2 ตัวขึ้นไป ส่วนตัวผู้จะมีความหวงถิ่นมากกว่า ควรเลี้ยงไว้ด้วยกันตั้งแต่เด็กโดยไม่แยกเลย เลี้ยงเดี่ยว หรือทำหมันก่อนแล้วเลี้ยงรวมกับหนูตัวอื่น
ลักษณะนิสัยคือจะตื่นทั้งช่วงกลางวันและกลางคืน แต่จะแอคทีฟสุดในช่วงเย็น เขาจะมีความไว ตื่นตัวและอยากรู้อยากเห็นมากกว่าหนูชนิดอื่น อาจต้องใช้ความอดทนเพื่อฝึกให้เขาเชื่อง สามารถฝึกคำสั่งง่ายๆเช่นหมุนได้
อาหาร
หนูไมค์เป็นสัตว์ที่กินทั้งพืชและสัตว์ (omnivore) อาหารหลักคือธัญพืชต่างๆ ผัก แมลง และเนื้อสัตว์ อาหารที่แนะนำจะเป็นอาหารที่ทำมาให้หนูไมค์และแรทโดยเฉพาะ หรือถ้าหาไม่ได้สามารถใช้อาหารแฮมสเตอร์แทนได้โดยเลือกชนิดที่ไขมันและโปรตีนไม่สูงมาก สามารถใช้อาหารแบบเม็ด (lab block) อย่างเดียว หรือผสมธัญพืชเพื่อความหลากหลายได้
อาหารยี่ห้อที่แนะนำได้แก่
- Oxbow rat ถุงแดง
- Mazuri rat & mouse
- Versele laga rat & mouse
- Versele laga crispy muesli
- Origins
- PUUR rat
- PUUR dwarf hamster & friends
- Country hamster & friends
อาหารแฮมสเตอร์ที่สามารถให้ได้
- H2 dwarf hamster
- Bunny Hamster dream
- Eco forest dwarf hamster diet
- Funny Bunny naturalism
- Suiko Dr.lab
- Hamster Nature
- Smart heart hamster complete
การให้อาหารสามารถใส่ในถ้วย หรือโปรยไว้ในกรงได้ โดยหนูไมค์1ตัวจะทานอาหารประมาณ 1-2ช้อนชาต่อวัน
กรงเลี้ยง
กรงของหนูไมค์จะไม่ซีเรียสเรื่องขนาดเท่ากับแฮมสเตอร์ โดยขนาดที่เหมาะสมสำหรับหนูไมค์ 3 ตัวคือประมาณ 50x30 ซม. ขึ้นไป ที่หาซื้อได้ง่ายคือกระบะเพาะใหญ่ หรือกรง60ซมของแฮมสเตอร์ ใน1กรงเลี้ยงได้มากสุดประมาณ10-15ตัว แล้วแต่นิสัยหนูแต่ละสายและขนาดกรง ในกรณีที่เลี้ยงตัวผู้ตัวเดียวอาจใช้กรง47ซม.ของแฮมสเตอร์ได้
ลักษณะกรงสามารถเป็นกรงเหล็กแบบซี่ ตู้อะคริลิค ลังพลาสติก หรือ ตู้กระจกก็ได้ โดยกรงเหล็กจะได้เปรียบเรื่องการระบายอากาศและสามารถใส่ชั้นลอย ห้อยของเล่นได้มากกว่า แต่จะต้องเลือกที่ซี่ห่างไม่เกิน 0.5 ซม. และต้องระวังลูกหนูลอดออกมาได้
การจัดกรงควรเน้นให้รก มีที่หลบซ่อนหลายๆที่ มีของเล่นปริมาณมากไว้ให้ปีนและลับฟัน เช่น บ้านไม้และพลาสติก แกนทิชชู่ ขอนไม้ ท่อไม้ ชั้นลอยต่างๆ สามารถห้อยเชือกหรือเปลจากฝากรงเพื่อให้ปีนได้ หนูไมค์จะชอบแทะเป็นพิเศษ ดังนั้นของเล่นไม้ที่เคลือบสีจะต้องเป็นชนิดที่ไม่เป็นพิษ
จักรวิ่งสามารถใส่ในกรงเพื่อให้เขาออกกำลังกายได้ โดยขนาดควรใหญ่ประมาณ 20 ซม.หรือมากกว่าเพื่อป้องกันไม่ให้หางเขามาพาดบนหลัง (wheel tail)และผิดรูปในระยะยาวได้
วัสดุรองกรงและทำรัง
หนูไมค์จะปัสสาวะปริมาณมากและกลิ่นแรงกว่าหนูอื่นเช่นแฮมสเตอร์ ดังนั้นรองกรงจะต้องเป็นชนิดที่ดูดซับกลิ่นและน้ำได้ดี ไม่แนะนำให้ปูรองกรงที่เป็นกระดาษทั้งกรงเพราะมักจะควบคุมปริมาณแอมโมเนียในฉี่ได้ไม่ดี รองกรงปูหนาประมาณ1นิ้วขึ้นไป อาจทำโซนที่ปูสูงไว้สำหรับขุดได้ ควรเปลี่ยนทุก1สัปดาห์เพื่อความสะอาด หากกรงมีขนาดใหญ่หรือปูวัสดุรองกรงเยอะอาจทำการทำความสะอาดเฉพาะจุด (spot clean) ได้
รองกรงที่สามารถใช้ได้ได้แก่
- ขี้เลื่อยคุณภาพดี เช่น Allspan, Niteangel aspen, Millamore
- รองกรงลินิน
- ขี้เลื่อยอัดเม็ด
- ซังข้าวโพด
- ก้านปอ
ไม่ควรใส่ทรายในกรง เพราะหนูไมค์มีความไวต่อฝุ่นสูงมากและไม่อาบทราย
วัสดุทำรังควรเป็นขนิดที่เส้นไม่ยาวมาก สามารถย่อยได้หากทานเข้าไป เช่น
- ทิชชู่ฉีก
- รองกรงที่ทำจากกระดาษ เช่น Kaytee, oxbow
- หญ้าแห้ง
การเจริญเติบโต
โดยปกติหนูไมค์จะตั้งท้องนานประมาณ 19-21 วัน ครอกนึงจะมีได้ตั้งแต่ 4-16 ตัว ลูกหนูจะเริ่มลืมตาที่ 14 วัน และหย่านมที่21 วัน โตเต็มที่และพร้อมผสมเมื่ออายุ3เดือน ในที่เลี้ยงจะมีอายุขัยประมาณ 1-3 ปี แล้วแต่สายและสุขภาพ
น้ำหนักตัวของหนูที่โตเต็มที่คือประมาณ 30-45 กรัม แต่อาจมากกว่านี้ได้ในหนูบางสายที่ตัวโตกว่าปกติ เช่น หนูประกวด
สุขภาพ
หลังจากได้รับหนูมาเลี้ยง สามารถนำไปตรวจสุขภาพและถ่ายพยาธิ หยดยากันเห็บหมัดได้ ไม่จำเป็นต้องฉีดวัคซีน
โรคต่างๆที่สามารถพบได้บ่อย เช่น
- ติดเชื้อทางเดินหายใจ
- ปรสิต เห็บ หมัด ไร
- ท้องเสีย
- อุบัติเหตุต่างๆ
- ฝี
- เนื้องอก/มะเร็ง
- มดลูกอักเสบ
หากพบอาการผิดปกติ เช่น ซึมลง ขนไม่สวย ตาปรือหรือปิด ทานอาหารลดลง เสียงหายใจผิดปกติ มีบาดแผล ขนร่วง ควรพาไปพบสัตวแพทย์ที่เชี่ยวชาญด้านสัตว์พิเศษ หรือ exotic pet ทันที
#หนูไมค์ #fancymice #teagardenhamsters